عاتكه بنت زيد [1]

عاتكه بنت زيد بن عمرو بن نفيل بن عبدالعزى بن رياح بن عبدالله بن قرط از ديگر زنان صحابى است كه به سبب همسرانش و ديگر ويژگى ها چون شعر سرايى، جمال و پارسايى مشهور شده است. [2] پدر عاتكه، زيد، از معدود افرادى بود كه در دوران جاهليت، بر دين حنيف بود و از پرستش بتان سنگى و چوبى كراهت داشت; چنانكه از قومش كناره گرفت و از خوردن گوشتى كه براى بتان قربانى مى كردند، پرهيز مى كرد و نيز به سوى كعبه نماز مى گزارد. [3] گفته شده، تحول فكرى زيد پس از سفر وى به شام و ملاقات با دانشمندان يهود و نصارى صورت گرفت كه هيچ يك از اين دو دين را نپسنديد و به دين ابراهيم(عليه السلام)گراييد و منتظر ظهور آخرين پيامبر بود. [4] طبق روايتى پيامبر(صلى الله عليه وآله) وى را از بهشتيان دانسته است. [5] سایر محورهای این مقاله عبارتند از:

1. عاتكه و ازدواج هاى متعدد
2. فرزندان عاتكه 
3. عاتكه و سرودن اشعار
4. سرانجام عاتكه [6]

[1]. محقق و نویسنده:اعظم فرجامی

[2]. الطبقات الكبرى، ابن سعد 3: 378; گفتنى است دختر برادر عاتكه نيز نام و نسبى مشابه دارد «عاتكه بنت سعيد بن زيد بن عمرو بن نفيل بن...» كه براى شناخت بين اين دو توجه به نام پدر لازم است.

[3]. راوى نقل مى كند: زيد بن عمرو را ديدم كه منتظر زوال خورشيد بود، سپس در حالى كه رو به سوى كعبه كرده بود، نمازى يك ركعتى با دوسجده به جا آورد. الطبقات الكبرى، ابن سعد 3 : 380.

[4]. با اين همه گفته شده كه زيد پنج سال پس از نزول وحى درگذشت و با واسطه به پيامبر(صلى الله عليه وآله) سلام رسانده است. الطبقات الكبرى، ابن سعد 3: 379 و 381.

[5]. قال رسول الله(صلى الله عليه وآله): «قد رأيته فى الجنه يسحب ذيولا;او را در بهشت دامن كشان ديدم» و در نقلى ديگر آمده كه پيامبر(صلى الله عليه وآله)براى او طلب رحمت كرده است; الطبقات الكبرى، ابن سعد 3 : 81-379. در نقلى نيز آمده كه نصارى وى را كشتند و پيامبر(صلى الله عليه وآله) درباره ى او فرمود: «روز قيامت زيد همانند يك امت واحد برانگيخته مى شود»; المعارف، ابن قتيبه : 245.

[6]. جهت توضیح بیشتر رک: جلد ششم دائره المعارف صحابه